به نقل از «قدس آنلاین»

سوداگری بر سر قاره سیاه/ نگاهی به راهبرد غرب برای کشاندن تقابل با روسیه و چین به آفریقا

تاریخ انتشار: ۸ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۲۱۱۹۱۱

«تونی بلر» که معتقد است ولادیمیر پوتین، آفریقا را به عنوان دومین مرز پس از شرق اروپا برای محاصره اروپای غربی قلمداد می‌کند، ضمن مقاله‌ای که در روزنامه تلگراف نوشت، خواستار حضور جدی‌تر غرب در قاره سیاه شده و تأکید می‌کند: غرب به راهبرد گسترده‌تری برای مقاومت در برابر روسیه با ارائه حمایت از قاره آفریقا نیاز دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

هشدار بلر در حالی است که این روزها ایالات متحده نیز با هدف مقابله با چین در آفریقا، ضمن برگزاری نشست جو بایدن با سران این قاره از سرمایه گذاری ۳۵۰ میلیارد دلاری با هدف نفوذ اقتصادی پکن در این جغرافیا خبر داده است.
این نشانه‌ها از شعله ور شدن آتش یک رقابت سخت غربی – روسی – چینی بر سر آفریقا حکایت دارد. دکتر امیر موسوی، رایزن فرهنگی پیشین جمهوری اسلامی ایران در الجزایر در گفت‌وگو با قدس ضمن بیان این نکته، گفت: رقابت‌ها میان سه ضلع مذکور هر چند دیرینه بوده، اما جنگ اوکراین بر دامنه آن افزوده است. وی عنوان کرد: تقریباً از دهه ۱۹۹۰ چین به همراه روسیه وارد عرصه اقتصادی و تجاری آفریقا شد. آمریکایی‌ها به صورت دیرینه وارد میدان شده بودند و در پروژه‌های منحصر به فرد و استراتژیک نظامی، اقتصادی و حتی فرهنگی ورود داشتند. روسیه و چین در الجزایر از زمان «هواری بومدین» رئیس جمهور مفقود الجزایر قراردادهای راهبردی نظامی امضا کردند و چینی‌ها با سودان ضمن امضای قراردادهای اقتصادی با عمرالبشیر در سال ۸۹ پروژه‌های نفتی را برعهده گرفتند. همچنین حضور مسکو در سودان جنوبی و اتیوپی ریشه‌دار است و در مصر هم این مسئله دیده می‌شود.
موسوی در مورد چرایی اهمیت قاره سیاه در رقابت میان ابرقدرت‌ها تشریح کرد: آفریقا چند خصوصیت برجسته دارد که توجه کشورهای بزرگ را به خود جلب کرده است. موقعیت استراتژیک، بکر و دست نخورده و منابع سرشار معدنی از جمله اورانیوم، طلا و مس در این رقابت بسیار مهم است. به‌طور نمونه اورانیوم در غرب سودان یافت شده است و به اعتقاد بسیاری جنگ دارفور با تحریک غرب به‌دلیل وجود اورانیوم و طلا در این منطقه است. الجزایر، نیجریه، آفریقای جنوبی و کنیا هم دارای منابع شناخته شده بسیاری هستند و این مسئله رقابت سوداگرانه بر سر آفریقا را به دنبال داشته است.
اما این روزها بحث رقابت نظامی در آفریقا هم مطرح است و پایگاه نظامی چین در جیبوتی و تحرکات روسیه در مالی و بورکینوفاسو پس اخراج فرانسه از این کشورها نمود این مسئله است. ولی اینکه غرب با پیشینه سیاه استعماری خود نفوذ در آفریقا را در رقابت با چین و روسیه حفظ کند، نکته‌ای مهم است.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به این مسئله می‌گوید: یکی از تفاوت‌ها و البته امتیازات نوع حضور روسیه و چین در آفریقا با حضور آمریکا، فرانسه، انگلیس و به‌طور کلی غربی‌هاست. مسکو و پکن با ابزار اقتصاد درصدد ورود به این جغرافیا بوده و البته مهم‌تر اینکه دخالت در امور سیاسی کشور میزبان نمی‌کنند. دول آفریقایی هم به این نتیجه رسیدند همکاری با شرق به نفع پایداری سیاسی و ایجاد اشتغال برای مردمان خودشان است؛ بنابراین برای جلوگیری از مهاجرت و با توجه به تجربه تلخ دوره استعمار، به شرق روی آورده‌اند. در حال حاضر چینی‌ها علاوه بر سرمایه‌گذاری هنگفت در عرصه کشف و استخراج نفت، گسترش خدمات عمومی و اجتماعی یعنی ساخت بیمارستان‌ها، جاده‌ها، مدارس و سدسازی را دنبال می‌کنند. همین مسائل طی دو دهه گذشته زمینه خوبی برای نفوذ دو کشور در آفریقا فراهم کرده، مسئله‌ای که چالشی مهم برای آمریکا و اروپا محسوب شده و آن‌ها قطعاً برای مهار این مسئله از هیچ کاری دریغ نخواهند کرد.

خبرنگار: زینب اصغریان

منبع: قدس آنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۲۱۱۹۱۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آفریقا؛ قاره فرصت‌ها/ موانع همکاری‌های تجاری ایران و آفریقا چیست؟ 

گزارش‌ها حاکی است که ایران برای رشد ۱۰ برابری تجارت با آفریقا هدف‌گذاری کرده، اما عدم شناخت ظرفیت‌ها در بین تجار ایرانی و آفریقایی، نبود یا کمبود حمل و نقل ارزان، مستمر و فراگیر و همچنین وجود مانع جابجایی مستقیم ارز و پول، از جمله موانع توسعه تجارت یا تجارت مستقیم بین ایران و قاره آفریقاست که باید برطرف شود.

به گزارش ایسنا، امسال همزمان با اکسپو ۲۰۲۴، دومین اجلاس همکاری‌های ایران و آفریقا برگزار شد که پیش بینی شده بود بیش از ۲۰ کشور آفریقایی در این اجلاس حضور پیدا کنند.

طی سال‌های اخیر بارها بر اهمیت و ظرفیت‌های قاره آفریقایی برای تجار ایرانی تاکید شده است. با این حال به نظر می‌رسد ایران و کشورهای آفریقایی از ظرفیت‌های یکدیگر مطلع نیستند.

به طور کلی تجارت ایران با آفریقا سالانه ۱.۲ میلیارد دلار است که ۱.۱ میلیارد دلار آن صادرات است. بیشترین میزان تجارت خارجی بین ایران و آفریقا در سال ۱۴۰۱ اتفاق افتاد که تجارت خارجی با آفریقا به حدود ۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار رسید. اما این عدد در مقایسه با تجارت کشورهای دیگر با قاره آفریقا قابل توجه نیست و به همین دلیل سازمان توسعه تجارت اعلام کرده که برای تصاحب سهم بیشتر از بازار این قاره برنامه‌ریزی‌هایی در نظر گرفته است.

البته با توجه به اینکه حجم تبادلات تجاری آفریقا در سال گذشته حدود ۱۲۰۰ میلیارد دلار بوده، سهم ایران از این تبادلات ناچیز بوده است. همچنین باید به این نکته توجه کرد که در بازارهای آفریقا کشورهایی مثل چین و هند نفوذ قوی دارند که رقابت با آنها برای ایران تا حدودی سخت است.

با این حال رئیس جمهور در اجلاس ایران و آفریقا که روز جمعه برگزار شد، تاکید کرد که هدف‌گذاری یک میلیارد دلاری برای همکاری‌های اقتصادی ایران و آفریقا در یک سال آینده به هیچ وجه متناسب با ظرفیت‌های موجود نیست و حتما باید به سمت هدف ۱۰ برابری حجم همکاری‌های اقتصادی و تجاری فیمابین حرکت کنیم.

آنطور که یکی از مسئولان سازمان توسعه تجارت اخیرا توضیح داده، آمار تجارت با آفریقا بیشتر از عددهای اعلامی است، اما ایران به دلیل محدودیت‌های ناشی از اعمال تحریم‌ها، صادرات مستقیم به این کشورها ندارد و محصولات ایرانی از طریق کشور دوم مانند امارات، ترکیه، قطر و عمان به کشورها صادر می‌شود.

جزئیات تجارت ایران و آفریقا در سال ۱۴۰۲

آنطور که اخیرا سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت توضیح داده، در سال گذشته ۳۹ کشور از قاره آفریقا، مقصد صادرات کالاهای ایرانی به صورت مستقیم بودند. همچنین با وجود کاهش صادرات کشور به بخش سفید این قاره در شمال در سال‌های گذشته، شاهد افزایش صادرات به کشورهای الجزایر، مصر، لیبی، تونس، جیبوتی و مراکش در سال ۱۴۰۲ بودیم.

در این میان هفت مقصد نخست محصولات صادراتی به آفریقا در سال ۱۴۰۲، غنا با خرید ۱۷۳.۵ میلیون دلار، آفریقای جنوبی با ۱۴۵ میلیون دلار، تانزانیا با ۹۲.۸ میلیون دلار، کنیا با ۴۸.۷ میلیون دلار، نیجریه با ۴۸ میلیون دلار، موزامبیک با ۴۷.۱ میلیون دلار و سومالی با ۳۳.۳ میلیون دلار به صورت مستقیم بودند.

در رابطه با محصولات صادراتی به این قاره نیز باید گفت ۵۱ درصد صادرات ایران، مشتقات نفتی شامل کود اوره، قیر، گاز مایع و انواع روغن‌های صنعتی بود و بعد از آن ۳۷ درصد صادرات ایران را محصولات فولادی و آهنی به خود اختصاص داده است. همچنین مواد غذایی، مصالح ساختمانی، انواع فرش و کف پوش، شوینده‌ها و لوازم بهداشتی‌، لوازم خانگی، دارو و تجهیزات پزشکی، لوازم صنعتی، قطعات خودرو، لاستیک، مواد معدنی، لوازم الکتریکی، لوستر، مبلمان و اسباب بازی از دیگر کالاهای صادراتی ایران به قاره آفریقا در سال ۱۴۰۲ بودند.

در این میان ۲۲ کشور از این قاره فروشنده مستقیم کالا به ایران در سال ۱۴۰۲ بودند که آفریقای جنوبی با فروش ۱۹ میلیون دلار، زامبیا با ۱۲.۵ میلیون دلار، غنا ۱۲ میلیون دلار، سیشل با ۱۱.۷ میلیون دلار، کنیا ۹.۵ میلیون دلار، تانزانیا با ۶.۱ میلیون دلار و اوگاندا با ۴.۱ میلیون دلار، هفت کشور نخست فروش کالا در بین کشورهای قاره آفریقا به ایران در سال گذشته بودند.

حدود ۶۶ درصد واردات ایران از این قاره مواد غذایی و کشاورزی مانند چای، ذرت، قهوه، توتون، حبوبات، لاشه گوسفند و محصولات شیلاتی بودند و ۲۱ درصد نیز مواد معدنی مانند سنگ منگنز، سنگ و خاک روی، کنسانتره گروم و ۱۳ درصد دیگر نیز عمدتا روغن صنعتی و گریس، انواع تسمه، ماشین آلات، مواد شیمیایی و صنعتی و لوازم یدکی بوده است.

قاره آفریقا با دارا بودن ۱.۳ میلیارد نفر جمعیت و ۵۴ کشور، یک فرصت بزرگ در حوزه روابط تجاری و اقتصادی است. با این حال به گفته دست‌اندکاران حوزه تجارت، عدم شناخت ظرفیت‌ها در بین تجار ایرانی و آفریقایی، نبود یا کمبود حمل نقل ارزان و مستمر و فراگیر و همچنین موانع جابجایی مستقیم ارز و پول، از موانع توسعه تجارت یا تجارت مستقیم بین ایران و قاره آفریقا است.

انتهای پیام